Een verstoorde nervus vagus, wat doet dat met jouw mentale gezondheid?
Een verstoorde… wat? Laten we eerst even uitleggen wat de nervus vagus is en hoe je merkt of die van jou ‘verstoord is’.
Wat is de nervus vagus?
De nervus vagus, ook wel de tiende hersenzenuw genoemd, is een van de twaalf hersenzenuwen en is de langste en meest complexe zenuw in het lichaam. Hij loopt vanaf het brein naar de dikke darm. Deze zenuw is verantwoordelijk voor het verbinden van de hersenen met verschillende organen in ons lichaam, waaronder het hart, de longen, de maag en de darmen, ze communiceren continu met elkaar.
Je kan deze zenuw dus ook wel de snelweg van je lichaam noemen. Naast het reguleren van de lichaamsfuncties, heeft de nervus vagus ook een sterke invloed op je mentale gesteldheid.
We gaan nog even een stukje de diepte in, zodat je een idee hebt wat deze zenuw doet.
Informatie ontvangen
De nervus vagus heeft twee hoofdonderdelen, de afferente (sensitieve) en efferente (motorische) takken. De afferente tak van de nervus vagus ontvangt informatie van verschillende delen van je lichaam, zoals de maag en de darmen. Deze informatie wordt vervolgens naar je hersenen gestuurd om verwerkt te worden.
Informatie verzenden
De efferente tak van de nervus vagus werkt juist andersom, deze is verantwoordelijk voor het sturen van signalen van de hersenen naar je lichaam, waardoor je lichaam wordt aangestuurd om bepaalde acties uit te voeren. De nervus vagus houdt je dus op deze manier 24/7 op de hoogte van gebeurtenissen in je omgeving en in je lichaam.
De nervus vagus uit balans
Wanneer de nervus vagus niet goed functioneert, kan dit leiden tot verschillende psychische en lichamelijke problemen. Een slechte vagale functie kan geassocieerd worden met angst(stoornissen), depressie, posttraumatische stressstoornis (PTSS), eetstoornissen en zelfs autisme.
Een verstoorde nervus vagus kan namelijk leiden tot overactiviteit van ons sympathisch zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel zorgt er normaal gesproken voor dat wij ons gestrest of angstig voelen in een situatie waar dat ook voor bedoeld is.
Je constant onrustig, gespannen en overprikkeld voelen
Bij een overactief sympathisch zenuwstelsel, wordt deze continu geactiveerd en dat zorgt ervoor dat we ons constant onrustig, gespannen en overprikkeld voelen. En dit kan dus op zijn tijd weer zorgen voor verschillende mentale problemen.
Boosdoeners van een verstoorde nervus vagus
Er zijn verschillende factoren die de nervus vagus kunnen verstoren en de normale werking ervan behoorlijk in de weg kunnen zitten. Enkele van de meest voorkomende boosdoeners zijn:
- Stress en angst: Chronische stress en angst kunnen de nervus vagus overbelasten en uitputten, waardoor het moeilijker wordt om normaal te functioneren.
- Gebrek aan beweging: Een gebrek aan lichaamsbeweging en een zittende levensstijl kan de nervus vagus verzwakken en de bloedstroom beperken.
- Slechte voeding: Een dieet rijk aan suiker, vet en bewerkte voedingsmiddelen kan leiden tot ontstekingen en een slechte spijsvertering, waardoor de nervus vagus gestrest raakt.
- Slaapgebrek: Chronisch slaapgebrek kan de hormoonbalans in het lichaam verstoren en de nervus vagus uitputten.
- Alcohol- en drugsmisbruik: Alcohol en drugs kunnen de nervus vagus remmen en de hartslag verhogen. Maar wist je ook dat (teveel) koffie, zwarte- en groene thee en opwekkende kruiden, je hartslag kunnen verhogen en kunnen zorgen voor angstige- en gestreste gevoelens?
- Oudere leeftijd: Naarmate we ouder worden, kan de werking van de nervus vagus afnemen en minder efficiënt worden.
- Medische aandoeningen: Medische aandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk en auto-immuunziekten kunnen de nervus vagus aantasten en de werking ervan verstoren.
De nervus vagus speelt dus een belangrijke rol in de gezondheid van je lichaam en geest. Zoals je hierboven las, zijn er gelukkig wel factoren waar je zelf invloed op kunt uitoefenen.
Wat zijn de gevolgen van een verstoorde nervus vagus?
Een verstoorde nervus vagus, is niet zonder gevolgen. We noemen hieronder een aantal mogelijke gevolgen van een verstoorde nervus vagus. Mocht je je hierin herkennen? Wellicht is jouw nervus vagus dan ook verstoord. Hier komen ze:
- Maag- en darmproblemen: De nervus vagus speelt een belangrijke rol bij het reguleren van je spijsvertering. Een verstoorde nervus vagus kan leiden tot maagklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn, brandend maagzuur en darmklachten zoals diarree en obstipatie.
- Ademhalingsproblemen: De nervus vagus is betrokken bij de controle van je ademhaling. Een verstoorde nervus vagus kan leiden tot kortademigheid, astma-achtige symptomen en slaapapneu.
- Angst en depressie: De nervus vagus is betrokken bij de regulering van je stemming en het gevoel van welzijn. Wanneer dit wordt belemmerd kan dat leiden tot gevoelens van angst, depressie en stemmingswisselingen.
- Verminderde immuunfunctie: De nervus vagus is betrokken bij de regulering van het immuunsysteem. Een verstoorde nervus vagus kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem en een verhoogd risico op infecties.
Het is belangrijk om te weten dat een verstoorde nervus vagus niet altijd duidelijke en directe symptomen veroorzaakt, en dat de symptomen die wel optreden, kunnen variëren van persoon tot persoon.
Wat kun je doen om je nervus vagus te ondersteunen?
Nu je weet welke stoorzenders er voor kunnen zorgen dat je nervus vagus uit balans raakt en wat de gevolgen hiervan zijn, is het best fijn om te weten hoe je je nervus vagus kan ondersteunen. Goed nieuws! Er zijn wel degelijk manieren waarmee je je nervus vagus kan ondersteunen en stimuleren. Bijvoorbeeld door:
1. Ademhalingsoefeningen
Door ademhalingsoefeningen te doen zoals langzaam en diep ademhalen, kun je je nervus vagus (positief) stimuleren en je hartslag vertragen. Een eenvoudige techniek is om in te ademen gedurende vier seconden, de adem vier seconden vast te houden en dan uit te ademen gedurende zes seconden. Herhaal dit 5 tot 10 keer. Het optimale resultaat verkrijg je als je dit herhaalt en toevoegt aan je dagelijkse routine.
2. Yoga en meditatie
Yoga en meditatie kunnen helpen om je nervus vagus te stimuleren en je hartslag te verlagen. Dit komt doordat deze oefeningen gericht zijn op ontspanning en ademhalingstechnieken.
3. Jezelf blootstellen aan kou
Rachelle weet het al doordat zij in elk seizoen een duik neemt in de zee. Blootstelling aan kou, zoals een koude douche of zwemmen in koud water, kan je nervus vagus stimuleren en de hartslag vertragen. Al kunnen wij ons voorstellen (met uitzondering van Rachelle) dat de eerste minuten in koud water allereerst je hartslag verhogen. En Wendy geeft aan dat ze waarschijnlijk even heel hard gaat gillen. (Wat mogelijk de hartslag van omstanders verhoogt, maar da’s een ander verhaal.)
4. Regelmatige lichaamsbeweging
Misschien is de drempel om te zwemmen in koud water iets te hoog. Gelukkig zijn er nog andere manieren om je nervus vagus (nu ken je de woorden wel uit je hoofd he?) te ondersteunen.
Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, joggen of fietsen, kan helpen om je nervus vagus te stimuleren en de hartslag te verlagen. Daarnaast zorgt sporten ook weer voor stressvermindering. Waar Rachelle zwemt in de koude zilte zee, wandelt Wendy dagelijks door het bos. Bewegen in de natuur, is zowel voor je lichaam als geest een enorme aanrader.
5. Massage & knuffelen
Massage kan helpen om je nervus vagus te stimuleren en je bloedcirculatie te verbeteren. Dit zorgt wederom ook voor ontspanning en vermindering van stress! Ook knuffelen draagt bij aan het ondersteunen van je nervus vagus.
6. Sociale verbinding en ontspanning
Sociale verbinding, zoals regelmatig leuke dingen doen met vrienden en familie, kan helpen om je nervus vagus te stimuleren en de stressrespons te verminderen. Zorg er ook voor dat je genoeg ontspant en rust pakt. Misschien een gek feitje… Maar het kan heel erg helpen om veel te zingen! De nervus vagus loopt namelijk door je stembanden.
7. Gezonde voeding
Eten dat rijk is aan voedingsstoffen, zoals omega-3-vetzuren en magnesium kan helpen om de gezondheid van je nervus vagus te ondersteunen. Daarnaast is het ook belangrijk om gezond en gevarieerd te blijven eten. Tja, deze lijkt zo cliché maar voeding speelt echt een belangrijke rol in onze mentale en lichamelijke gezondheid.
Onze conclusie?
Je nervus vagus is dus een hele belangrijke zenuw die door je lichaam loopt en een cruciale rol speelt in de regulering van je hartslag, ademhaling, spijsvertering en emoties.
Het is van essentieel belang dat deze zenuw goed functioneert zodat het je gezondheid in balans houdt en je geen klachten krijgt door een verstoorde werking.
Door een gezonde levensstijl aan te nemen, stress te verminderen en regelmatig te bewegen, kun je je nervus vagus ondersteunen en de gezondheid van je lichaam en je geest verbeteren!
